Skollakambsætt – Blechnaceae
Um 240-260 tegundir tilheyra skollakambsætt innan níu ættkvísla. Tegundirnar eru dreifðar víða um heim. Mjög ung blöð hafa oft yfir sér rauðleitan blæ.
Skollakambar – Blechnum L.
Meðal nokkurra burkna eru tvenns konar blöð, annars vegar gróblöð, með tveimur gróblettum á neðra borði, sem liggja eftir endilöngum bleðli, og hins vegar grólaus blöð, sem ljóstillífa. Tæplega 200 tegundir tilheyra ættkvíslinni og eru flestar í hitabeltinu sunnan miðbaugs. Í Ekvador í Suður-Ameríku eru nokkrar tegundir trékenndar og geta orðið allt að þrír metrar á hæð.
Hér á landi vex aðeins ein tegund, skollakambur, og eitt afbrigði, oft kallað tunguskollakambur, sem hvergi vex annars staðar í heiminum.
Skollakambur – Blechnum spicant (L.) Roth
Jarðstöngull uppréttur, grófur. Blöð af tveimur gerðum. Grólausu blöðin skinnkennd og sígræn; útafliggjandi. Stilkur stuttur (um 2 cm), dökkbrúnn með miðgróf á efra borði, flosugur. Blaðka mjó, lensulaga, kambskipt með þétta, nærri gagnstæða, aflanga bleðla. Bleðlar heilrendir með niðurorpnar rendur. Gróblöðin upprétt í miðri þyrpingu, stilklöng, fá og lengri en hin grólausu; Bleðlar eru striklaga og gisstæðir. Ekki sígræn og þroskast ekki alltaf. Gróblettir í tveimur röðum á neðra borði, renna saman, svo að þeir líta út sem svört strik að lokum. Gróhula striklaga. Á stundum eru engin gróblöð, en tegundin er auðþekkt án þeirra.
10-35 cm á hæð. Vex grasivöxnum lautum og urðum, einkum þar sem snjór safnast fyrir. Víða á NV, N og A; fremur sjaldgæfur á SV og V.
Afbrigðið var. fallax Lange er miklu smávaxnara (2-10 cm á hæð) og líta gróbæru og grólausu blöðin eins út. Það vex við Deildartunguhver og hefur verið nefnt tunguskollakambur. Friðlýst.
Nafnið lúsagras er þýðing úr norsku. Á hinn bóginn er það nafn haft um skollafingur þar í landi, svo að hér er um misskilning að ræða. Í Noregi var búsmali fóðraður á blöðunum og þau voru einnig notuð í blómakransa, þar sem þau eru sígræn.
Samnefni: Osmunda spicant L.
Nöfn á erlendum málum:
Enska: hard fern
Danska: Kambregne
Sænska: kambräken
Norska: bjønnkam
Finnska: kampasaniainen
Þýzka: Rippenfarn
Franska: blechnum en épi
ÁHB / 31.3 2013